Stórmerkileg skýrsla um hómópatíu frá svissneskum yfirvöldum     

Grein eftir Dana Ullmann, Hallfríður M Pálsdóttir þýddi.

Svissnesk yfirvöld eiga sér langa og merka sögu um hlutleysi og því er hægt að taka meira mark á skýrslum frá þeim um umdeild mál en frá löndum sem eru jafnvel undir miklum pólitískum og efnahagslegum áhrifum frá hinum ýmsu aðilum. Þegar haft er í huga að höfuðstöðvar tveggja af fimm stærstu lyfjafyrirtækjum veraldar eru í Sviss mætti ætla að miklir hagsmunir væru í húfi og  þarlend stjórnvöld væru hlutdræg gagnvart hefðbundnum lækningum en því er ekki að heilsa.
Í lok árs 2011, birtu svissnesk yfirvöld skýrslu um hómópatíu. Þetta er umfangsmesta mat á hómópatíu sem nokkur yfirvöld hafa látið gera og hefur það verið gefið út í bókarformi á ensku (Bornhoft and Matthiessen, 2011). Þessi byltingarkennda skýrsla staðfestir að hómópatísk meðferð er bæði árangursrík og hagkvæm og að hómópatísk meðferð ætti að vera niðurgreidd af svissneska heilbrigðiskerfinu.

Rannsóknir svissneskra stjórnvalda á hómópatíu sem og óhefðbundnum (CAM) meðferðum eru afrakstur mikillar eftirspurnar og útbreiddrar notkunar hómópatíu sem valkostur við hefðbundna læknisfræði í Sviss, ekki aðeins frá neytendum heldur einnig frá læknum. Um það bil helmingur svissneskra íbúa hefur notað CAM meðferðir og metur þær að verðleikum. Ennfremur telur um helmingur svissneskra lækna að CAM meðferðir skili árangri. Ef til vill vegur þó þyngst að 85% Svisslendinga vilja að CAM meðferðir verði hluti sjúkratrygginga í landi þeirra. Það kemur því ekki á óvart að skv. könnuninni kýs meira en helmingur Svisslendinga frekar sjúkrahús sem veita CAM meðferðir að auki, en sjúkrahús sem eingöngu eru takmörkuð við hefðbundna læknismeðferð.

Árið 1998 ákváðu svissnesk yfirvöld að auka almannatryggingarkerfi heilbrigðiskerfisins og bæta við ákveðnum óhefðbundnum lækningum, þar á meðal hómópatíu, kínverskum lækningum, grasalækningum og anthrópósófískum lækningum. Niðurgreiðslan var til bráðabirgða á meðan svissnesk yfirvöld létu framkvæma víðtæka rannsókn á þessum meðferðum til að meta hvort þær væru árangursríkar og hagkvæmar. Þessi bráðabirgðaráðstöfun tók enda árið 2005, en í kjölfar þessarar nýju rannsóknar hafa svissnesk yfirvöld tekið hómópatíu aftur inn í almannatryggingarkerfið ásamt öðrum völdum óhefðbundnum meðferðum. Í þjóðaratkvæðagreiðslu studdu meira en 2/3 kjósenda þátttöku hómópatíu og annarra valdra óhefðbundinna meðferðarforma í almannatryggingakerfinu og er rétturinn til óhefðbundinna lækninga nú orðinn stjórnarskrárbundinn í Sviss (Dacey, 2009; Rist, Schwabl, 2009).

Rannsókn svissnesku ríkisstjórnarinnar
Rannsókn eða „heilsutæknimat“ svissnesku ríkisstjórnarinnar á hómópatíu er víðtækari en nokkur önnur opinber skýrsla um hana enn sem komið er. Ekki aðeins voru gögn úr slembivöldum tvíblindum klínískum rannsóknum – þar sem lyfleysa var einnig notuð til að rannsaka hómópatískar remedíur – skoðaðar vel og vandlega, heldur var einnig skoðuð raunveruleg skilvirkni sem og öryggi og hagkvæmni. Skýrslan tók líka til mjög víðtækrar athugunnar með forklínískri rannsókn ( lífefnafræðileg grunnrannsókn, rannsókn á plöntum, rannsókn á dýrum og „in vitro“ (í tilraunaglasi) rannsóknir með frumur manna). Enn frekar voru umsagnir, greiningar, niðurstöður rannsókna, og faraldsfræðilegar rannsóknir metnar kerfisbundið.

Víðtækt og vandað mat fór fram á fyrri rannsóknum, bæði hvað varðar gæði þeirra og framkvæmd (sem kallast „innri gildi“) og hversu viðeigandi hver var að því leyti hvernig hómópatía er almennt stunduð (kallað „ytra gildi“). Ytra gildi er sérstaklega mikilvægt vegna þess að sumir vísindamenn og læknar stunda rannsóknir á hómópatíu með litlum eða engum skilningi á þessari tegund meðferðar (sumar rannsóknir prófa hómópatískar remedíur (sem eru hómópatísk lyf) og eru sjaldan notaðar fyrir tiltekið ástand, á meðan aðrir nota remedíur sem eru ekki almennt ætlaðar tilteknum sjúklingum). Þegar slíkar rannsóknir leiða óhjákvæmilega í ljós að hómópatískar remedíur “virkuðu ekki” hlýtur ályktunin af nákvæmu og alvöru mati að vera að rannsóknirnar hafi verið gerðar til að afsanna hómópatíu… eða einfaldlega, að rannsóknin hafi verið gerð í þeim tilgangi að leitast við að kanna og meta árangur af nýrri meðferð (slíkum prófunum er ekki ætlað að sanna eða afsanna virkni hómópatíu heldur aðeins til að meta ákveðna meðferð fólks í tilteknu ástandi).
Eftir mat for- klínískra grunnrannsókna og hágæða klínískra rannsókna, staðfesti svissneska skýrslan að mikið útþynntar (í háum pótensíum) hómópatískar remedíur virðast örva stilliáhrif (t.d. jafnvægi eða eðlilegt horf) og ákveðnar breytingar í frumum eða lífverum. Í skýrslunni er einnig greint frá því að 20 af þeim 22 kerfisbundnu athugunum á klínískum rannsóknum þar sem remedíur voru prófaðar sýndu að minnsta kosti tilhneigingu hómópatíunni í hag. *(Bornhöft, Wolf, von Ammon, o.fl., 2006)

Í svissnesku skýrslunni er fjallað um sérstaklega sterk sönnunargögn sem styðja við hómópatíska meðferð sýkinga í efri öndunarvegi og ofnæmi í öndunarvegi. Í skýrslunni er vitnað í 29 rannsóknir á  „sýkingum í efri hluta öndunarvegs / ofnæmisviðbrögðum“  (e.allergic reactions) þar sem 24 rannsóknir sýna jákvæða niðurstöðu með hómópatíu.Eins sýndu sex af sjö samanburðarrannsóknum, sem báru saman hefðbundna læknismeðferð og hómópatíu, að hómópatía var áhrifameiri en hefðbundnar læknismeðferðir (þessi eina rannsókn sýndi að hómópatía virkaði til jafns við hefðbundnar lækningar). Allar þessar niðurstöður sýndu að hómópatía var án þeirra aukaverkana sem svo algengar eru í hefðbundinni lyfjameðferð. Ef aðeins eru skoðaðar samanburðarrannsóknir með lyfleysu og slembiúrtök, sýndu 12 af 16 rannsóknum jákvæða niðurstöðu í þágu hómópatíu.
Höfundar skýrslu svissneska stjórnvalda viðurkenna að hluti af heildarendurskoðun rannsókna hafi innihaldið eina neikvæða umfjöllun um klínískar rannsóknir á hómópatíu (Shang, o.fl., 2005).

Hins vegar tóku höfundar fram að þær rannsóknir hafi verið harðlega gagnrýndar víða, bæði af talsmönnum hómópatíu og þeim sem aðhyllast hana ekkert sérstaklega. Í svissnesku skýrslunni er tekið fram að Shang teymið fylgdi ekki einu sinni þeim leiðbeiningum sem almennt eru viðurkenndar sem staðlar vísindarannsóknar. (Linde,Jonas, 2005). Shang teymið lagði upphaflega mat á 110 klínískar hómópatískar rannsóknir og reyndi síðan að bera þær saman við samsvarandi rannsóknir í hefðbundinni læknisfræði. Shang og hans lið komst að því að það voru 22 „hágæða“ hómópatískar rannsóknir en einungis níu „hágæða“ rannsóknir í hefðbundinni læknisfræði. Frekar en að bera saman þessar hágæða rannsóknir (sem hefði sýnt jákvæða niðurstöðu fyrir hómópatíu), bjó Shang teymið til forsendur til að geta hunsað meirihluta „hágæða“ hómópatísku rannsóknanna og spinna þar með hlutdrægt upp stuðning við hina upprunalega kenningu þeirra að hómópatía væri líklega ekki vænleg til árangurs. (Lüdtke, Rutten, 2008).

Í svissnesku skýrslunni er einnig bent á að Davíð Sackett, MD, kanadíski læknirinn sem víða er talinn vera einn af helstu frumkvöðlum í læknisfræði sem byggir á sönnunum, hafi lýst yfir alvarlegum áhyggjum af þeim vísindamönnum  og læknum er líta á tvíblindar rannsóknir með slembiúrtaki sem einu leiðina til að ákvarða hvort meðferð er árangursrík eður ei. Til að slík fullyrðing stæðist yrði þar með að viðurkenna að nánast allar skurðaðgerðir væru óvísindalegar eða ósannaðar vegna þess hve fáar slíkar aðgerðir hafa undirgengist tvíblindar rannsóknir með slembiúrtökum.
Að mínu mati, til að sjá hvort meðferð sé árangursrík eða vísindalega sönnuð, er þörf á mun víðtækara og meira alhliða mati til að sjá hvað virkar og hvað ekki. Að lokum, skýrsla svissneskra yfirvalda um hómópatíu felur í sér mat á hómópatíu og inniheldur mat á tvíblindum rannsóknum með slembiúrtaki ásamt öðrum sönnunum sem samanlagt leiða til þeirrar niðurstöðu skýrsluhöfunda að hómópatískar remedíur séu örugglega árangursríkar.
Heimildir:
The Swiss Government’s Remarkable Report on Homeopathic Medicine http://www.huffingtonpost.com/dana-ullman/homeopathic-medicine-_b_1258607.html
Bornhoft, Gudrun, and Matthiessen, Peter F. Homeopathy in Healthcare: Effectiveness, Appropriateness, Safety, Costs. Goslar, Germany: Springer, 2011. http://rd.springer.com/book/10.1007/978-3-642-20638-2/page/1 (This book is presently available from the German office of the publisher, and it will become available via the American office as well as select booksellers in mid- to late-February, 2012.)(NOTE: When specific facts in the above article are provided but not referenced, this means that these facts were derived from this book.)
Bornhöft G, Wolf U, von Ammon K, Righetti M, Maxion-Bergemann S, Baumgartner S, Thurneysen AE, Matthiessen PF. Effectiveness, safety and cost-effectiveness of homeopathy in general practice – summarized health technology assessment. Forschende Komplementärmedizin (2006);13 Suppl 2:19-29. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16883077
Dacey, Jessica. Therapy supporters roll up sleeves after vote. SwissInfo.ch, May 19, 2009. http://www.swissinfo.ch/eng/politics/Therapy_supporters_roll_up_sleeves_after_vote.html?cid=670064
Linde K, Jonas W. Are the clinical effects of homeopathy placebo effects? Lancet 36:2081-2082. DOI:10.1016/S0140-6736(05)67878-6. http://download.thelancet.com/pdfs/journals/lancet/PIIS0140673605678786.pdf
Lüdtke R, Rutten ALB. The conclusions on the effectiveness of homeopathy highly depend on the set of analysed trials. Journal of Clinical Epidemiology. October 2008. doi: 10.1016/j.jclinepi.2008.06/015. http://www.jclinepi.com/article/S0895-4356(08)00190-X/abstract
Rist L, Schwabl H: Komplementärmedizin im politischen Prozess. Schweizer Bevölkerungstimmt über Verfassungsartikel «Zukunft mit Komplementärmedizin» ab. Forsch Komplementmed 2009, doi 10.1159/000203073.
(Translation: Complementary medicine in the political process: The Swiss population votes on the Constitutional Article „The future with complementary medicine“
http://www.ayurveda-association.eu/files/swiss_referendum_on_cam_-_forschkomplementmed_2009.pdf.
*Although this Swiss government report was just published in book form in 2011, the report was finalized in 2006. In light of this date, the authors evaluated systematic reviews and meta-analyses on homeopathic research up until June 2003.